Inzet academische leraren: Stappen gezet, maar veel kansen blijven onbenut

Uit dit onderzoek blijkt dat academische leraren steeds beter worden ingezet, maar dat er nog veel kansen onbenut blijven.

Het onderzoek is uitgevoerd door EBCO in opdracht van het ministerie van OCW. Aan het onderzoek hebben ruim 700 academische leraren en schoolleiders meegewerkt. In vergelijking met een soortgelijk onderzoek uit 2018 is de positie van academische leraren de afgelopen jaren licht verbeterd. Ongeveer de helft van hen geeft aan dat hun academische achtergrond beter benut wordt en dat zij, naast het lesgeven, aanvullende taken uitvoeren.

Beperkte loopbaanmogelijkheden

Uit het onderzoek blijkt dat een kwart van de respondenten inmiddels niet meer werkzaam is in het primair onderwijs. Als voornaamste redenen wordt het gebrek aan loopbaanmogelijkheden en uitdaging genoemd. Zonde, want zeker in tijden van een lerarentekort is het van belang om zoveel mogelijk leraren te behouden. Ongeveer de helft van de respondenten geeft aan dat de professionaliseringsmogelijkheden voor hun vaardigheden en de ontwikkelingsmogelijkheden binnen de organisatie te beperkt zijn. De grootste belemmering is het gebrek aan tijd om iets met hun academische vaardigheden te doen, zo geeft 65 procent van de respondenten aan.

Opvallend is ook dat maar liefst 41 procent van de leraren bereid is om extra uren te gaan werken, mits dit opgevuld wordt met taken buiten het lesgeven en zij daarmee hun academische vaardigheden in kunnen zetten. Hier ligt een kans voor schoolbesturen en schoolleiders om academische leraren in te zetten voor een rol als coach, beleidsmaker, onderzoeker of onderwijs ontwerper. Recentelijk bleek uit het advies ‘Tijd voor focus’ van de Onderwijsraad al dat er te weinig tijd is voor onderwijsontwikkeling. Een van de aanbevelingen uit het onderzoek is het verhogen van de bekostiging voor het primair onderwijs. Dit geeft ruimte voor scholen en schoolbesturen om (academische) leraren breder in te zetten. 

Standpunt Beroepsvereniging Academici Basisonderwijs n.a.v. onderzoekrapport
Het aantal leraren met een academisch achtergrond in het primair onderwijs neemt sterk toe. Het Ministerie van OCW heeft in samenwerking met de Beroepsvereniging Academici Basisonderwijs en de PO-raad een onderzoek uitgevoerd naar de inzet van leraren met een universitair bachelor en/of masterdiploma in het primair onderwijs. Uit dit onderzoek blijkt dat het benutten van de kennis en vaardigheden van academisch opgeleide leraren bijdraagt aan de kwaliteit van het onderwijs, bijvoorbeeld in de vorm van evidence-informed onderwijsonderzoek en schoolontwikkeling. Tevens laat het onderzoek zien dat het strategisch inzetten van academische leraren kansen biedt ten aanzien van het behouden en het aantrekken van leraren in het basisonderwijs. Echter blijkt uit dit onderzoek dat er op verreweg de meeste scholen geen gericht beleid is ten aanzien van de inzet van academische leraren.

De Beroepsvereniging Academici Basisonderwijs roept scholen en schoolbesturen dan ook op om, op korte termijn, beleid te ontwikkelen over de inzet van deze groep leraren, zodat het potentieel van academische leraren ten volle wordt benut ter verhoging van de onderwijskwaliteit en het tegengaan van het lerarentekort. Daarnaast zijn meer landelijk uitgeschreven loopbaanpaden voor leraren in het primair onderwijs helpend om de diversiteit in opleidingsachtergronden, persoonlijke kwaliteiten en ontwikkelingsbehoeftes in schoolteams meer doelmatig te benutten. Ook onderschrijft de BAB de aanbeveling uit het onderzoek om een apart budget voor ontwikkeltijd per school in te stellen, waarmee leraren op basis van hun expertise kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van de school. Veel leraren geven namelijk aan dat het gebrek aan tijd naast het lesgeven de belangrijkste ervaren belemmering voor loopbaanmogelijkheden is. Dit geldt voor academische leraren, maar het feit dat diversiteit aan expertises in het primair onderwijs momenteel onvoldoende wordt benut is een breder probleem.